Nieuwsbrief augustus

YouTube video: onderwerp verdelen in licht en schaduw (schildermethode)

Veel ervaren kunstenaars denken in licht- en schaduwfamilie. In deze video leg ik eerst kort wat uit over schaduwen, daarna laat ik zien hoe je je onderwerp heel grof kunt verdelen in licht en donker. Deze delen kun je vervolgens aanpassen (meer variatie in de schaduwen en lichte delen). Door te denken in licht- en schaduwfamilies trap je minder snel in toonwaardenvalkuilen.

Voorbereiding video

Ik had een setje driedimensionale basisvormen besteld. Daarmee kon ik de effecten van licht en schaduw goed laten zien in de video. Ze zijn van hout, ik heb ze neutraal grijs geschilderd.

Lijnwerk

Op de verpakking staan de basisvormen op een schematische manier getekend.

Dat soort tekeningen vind ik altijd heel fascinerend. Het is een manier om iets in drie dimensies weer te geven, zonder gebruik te maken van licht en donker. 

Ik kreeg hierdoor het idee om daar eens iets over te vertellen in deze nieuwsbrief.

Je kunt basisvormen natekenen met contourlijnen, maar dan zien sommige vormen er heel plat uit.

De balk, de kubus, de cilinder, de kegel en de piramide kun je met een lijntekening nog wel wat diepte geven. Dat komt door de duidelijke vlakwisselingen en perspectieflijnen.Bij de kegel en de cilinder geven de rondingen van de ellipsen ons genoeg houvast om diepte te zien.

Maar een bol is als lijntekening zo plat als een dubbeltje.

Wij kunnen een bol schematisch op deze manier weergeven:

Dit zijn denkbeeldige lijnen, maar je ziet wel dat ze ineens diepte aan de vorm lijken te geven.

Dat komt dus eigenlijk weer door lijnperspectief, want de kromming van de lijn vertelt ons dat het object diepte heeft.

Het interessante hiervan vind ik dat wij met lijnen een leesbare beeldtaal hebben.

In onze cultuur zijn we gewend dit zo te lezen. Uit studies blijkt dat geïsoleerde bevolkingsgroepen, die deze manier van beeldtaal niet gewend zijn, dit soort tekeningen niet automatisch als ruimtelijk ervaren. Schaduw en overlapping zijn veel universeler. 

Hiermee kom ik bij een bijzondere groep kunstenaars: striptekenaars.

Lijnkunstenaars

Striptekenaars kunnen de essentie van vormen in lijnen neerzetten. Daarnaast zijn ze vaak ontzettend goed in het maken van composities en kunnen ze met een paar streepjes alle emoties perfect uitbeelden.

Kijk eens naar het gezicht van Obelix (ontworpen en getekend door Uderzo). In een oogopslag zien wij zijn hele uitstraling, we zien hoe hij zich voelt. Hoe is het mogelijk dat dit met zulke simpel ogende lijnen bereikt is! Uderzo gebruikte voor de bolle vormen van Obelix' buik en de menhir geen licht en schaduw; alleen lijnen en efficiënte trucs. 

Wij zien de buik als bol, dankzij de buigende blauwe banen (lijnen), die naar boven en onderen toe wat smaller worden.

De riem met de gele stippen speelt ook een grote rol. Naar achteren toe komen de stippen door verkorting dichter bij elkaar te staan. 

Op de menhir heeft hij steentexturen getekend, in richtingen die de vorm volume geven.

Ook werkte Uderzo heel slim met variatie in lijndikte.
 
Bij de menhir is de lijn onderin vrij dik en bovenin vrij dun. Dat ondersteunt de illusie van volume en gewicht. Je ziet dit trouwens ook in de neus van Obelix. 

Om dit soort dingen vind ik strips dus zo gaaf he, ik kan er uren naar kijken.

Realisme: licht en schaduw

Als wij een min of meer realistisch ogende afbeelding willen maken, dan zullen we met licht en donker aan de slag moeten. 
Hopelijk kan de bovengenoemde video je daarbij helpen of een nieuw inzicht geven!

Nieuw: Petje Af!

Steun mij door lid te worden van mijn Petje Af-pagina! 

• Kijk al mijn YouTubevideo's zonder reclames en andere afleiding
• Je ontvangt een melding als ik een nieuwe video plaats 
• €2,99 per maand